Thanaka
Op de foto’s van vrouwen op onze weblog valt op dat vrouwen vaak een lichtgele verfstof op het gezicht aanbrengen, vooral op de wangen. Deze verfstof heet thanaka. Deze traditionele make-up
wordt gemaakt van de bast van de Murraya paniculata, een boomsoort die lijkt op onze acacia en alleen in noordelijke deel van Myanmar voorkomt. De bast wordt op een steen gemalen en daarna vermengd
met enkele druppels water, tot er een witte tot lichtgele pasta ontstaat. Na het aanbrengen op de huid droogt de thanaka op tot een kleiachtige substantie.
Thanaka beschermt de huid tegen zonnebrand, voorkomt uitdroging en zorgt ook voor verkoeling.
Decadente (post-)koloniale tour
Wat Bogor voor het Nederlandse gouvernement in het voormalige Nederlands-Indie was, was Pyin Oo Lwin voor de Britse overheerser in Birma. Pyin Oo Lwin was de zomerresidentie van het Britse
gouverement in Birma. Niet zo vreemd, want Bogor en Pyin oo Lwin liggen beide heerlijk koel in de bergen.
De koloniale sfeer herken je nog steeds in deze stad, vooral in de buitenwijken waar wij ook ons hotel hebben voor twee nachten. Er staan veel kapitale villa’s, er zijn duurdere restaurants en er
is een grote golfclub.
De avonden en nachten zijn hier in januari behoorlijk fris met ca. 10 graden, maar overdag heb je een aangename temperatuur van 20-25 graden.
Vandaag hebben we een beetje een rustdag gepland voordat we vanaf morgen een dikke week ‘ flink aan de slag’ moeten in Mandalay e.o. en Bagan. Enigszins decadent hebben we vanmorgen een
paardenkoets laten komen en werden we rondgereden in Pyin Oo Lwin. We zijn begonnen rondom het vlakbij ons hotel gelegen meer. Aan het meer hebben we koffie met gebak(!!) genomen op het terrras van
een van de meest luxe restaurants hier, het Lake Front Feelcafe. Daar gaan we vanavond ook eten. Daarna zijn we naar het centrum van het stadje gereden en daar wat rondgekeken. Na de lunch vlakbij
de golfclub zijn we terug gegaan naar ons hotel en doen verder vandaag rustig aan.
Over de Gokteikviaduct naar Pyin Oo Lwin
Als je van Hsipaw op weg gaat naar Mandalay, de tweede stad van Myanmar, doe je er goed dit grotendeels in een boeiende treinreis over de Gokteikviaduct te doen. De meeste reizigers doen het
traject van Hsipaw naar Pyin Oo Lwin (of andersom) en het stuk naar Mandalay over de weg. Uiteraard hebben wij op deze ‘blue monday’ de treinreis tot aan Pyin oo Lwin gemaakt in de redelijk
comfortabele ‘upperclass’.De treinreis van Hsipaw naar Pyin Oo Lwin duurt bijna zeven uur over een afstand van ruim 200 kilometer. As je met de trein doorgaat naar Mandalay komen er nog eens zes
uur bij. Bij de lokale bevolking is deze treinreis niet zo populair vanwege de lange reis. Er gaat ook slechts een keer per dag een trein in beide richtingen met als begin- en eindpunt Mandalay en
Lashio. Onze trein vertrok vanmorgen al om vijf uur uit Lashio en wij stapten om half tien in Hsipaw in de trein.
De Gokteik is het op een na hoogste viaduct ter wereld. De brug overspant een 300 m diepe kloof, is in 1903 gebouwd en geldt als een van de knapste staaltjes in de geschiedenis van de spoorwegbouw.
De overheid van Myanmar heeft zo’n 15 jaar geleden een poging gewaagd dit viaduct te vervangen op een lager niveau door een moderner versie, maar zijn die poging gestaakt.
De trein gaat erg langzaam. In de stokoude wagons word je tijdens de reis regelmatig op en neer gewiegd en soms geschud. Zoals gebruikelijk stappen er regelmatig handelaren in en uit de trein. Het
hoogtepunt van de reis is natuurlijk de spectaculaire passage over het Gokteikviaduct. De trein gaat daar bijna stapvoets overheen en dan nog schijnt het stalen geraamte te kraken. Naar de wc gaan
tijdens het stuk over het viaduct is verboden vanwege het aantasten van het staal door...... juist!
Wandeling door Shan dorpjes bij Hsipaw
Zaterdagmorgen zijn we van Yangon naar Lashio gevlogen in het noorden van Myanmar, vlakbij de grens met China. Dat was een vlucht met twee uur vertraging, en twee (geplande) tussenlandingen. Na
vier uur in het vliegtuig en een taxirit van twee uur waren we pas om 6 uur ‘s avonds in ons prachtige hotel in Hsipaw. Dan blijkt de wereld van de reiziger toch klein te zijn: onze buren in het
hotel (mooie bungalows) zijn een belgisch stel dat afgelopen woensdag ook de treinreis met de circle line in Yangon maakte. Gezellig met deze leuke mensen de rest van de avond zitten kletsen.
De temperaturen zijn in deze regio een flink stuk lager dan in Yangon met zo’n 25 graden overdag. Zondagmorgen om 7 uur was het slechts 16 graden en ontbijten buiten in het restaurant van het hotel
moest echt met warme kleren aan.
Zondag zijn we met onze gids Sai Sai gaan wandelen in de omgeving van Hsipaw. We hebben zo’n 10-12 km gewandeld langs een aantal Shan dorpjes. Dit was weer een prachtige ervaring. De mensen in de
dorpen zijn, zoals overal in Myanmar, geweldig vriendelijk. Waar je ook stopt overal vinden ze het prima als je komt kijken wat ze doen en via de gids een praatje maakt. In deze dorpjes worden veel
agrarische producten voortgebracht, die ‘s morgens tussen 5 uur en half 7 op de markt in Hsipaw worden verkocht. Dat varieeert van groenten, fruit, bloemen tot ambachtelijkre producten zoals bamboe
stroken, bamboe hoeden of uitgeholde bamboe gevuld met zogenaamde ‘ sticky rice’. Bamboe wordt in de tropen overal voor gebruikt. De mensen zijn daar zo inventief mee.
Het was een relaxte wandeling door een heerlijk rustige omgeving.
Tot nu toe hebben we een zeer afwisseld programma gehad met elke dag wel iets anders als activiteit. Of we dat 28 dagen lang voor elkaar krijgen???
Prachtige zonsondergang en ontwaken in de mist: welkom op de Gouden Rots
Mount Kyaiktiuyo oftewel de Gouden Rots is verreweg de belangrijkste plek voor pelgrims uit Myanmar, maar ook andere Boeddhistische landen. Deze plek is alleen bereikbaar in het droge seizoen (nov-
april). Het laatste stuk van ca. 10 kilometer naar de top kun je alleen afleggen met trucks, die tussen 5 uur ‘s morgens en 6 uur ‘s avonds constant in rijen heen en weer rijden over de zeer steile
weg naar de top. De truck vertrekt pas als alle plaatsen op de banken achterin helemaal vol zijn. Een ervaring om dit mee te maken, zittend tussen alle pelgrims. Toeristen zoals wij zijn hier
verreweg in de minderheid. Ook al een hele goede reden om dit mee te willen maken.
We zijn ‘s middags om 3 uur omhoog gegaan en pas de volgende morgen om 10 uur naar beneden gegaan. We hebben overnacht in een van de weinige (veel te dure) hotels op 20 minuten lopen van de Gouden
Rots. Een groot deel van de pelgrims slaapt in de openlucht. Zover ging onze solidariteit niet...
De Gouden Rots is bizar. Het is een enorme rotsblok die heel precair op de rand van de berg balanceert. Volgens de overlevering wordt de rots op zijn plek gehouden door een haar van Boeddha.
Vandaar zijn status als belangrijke pelgrimsplek. De rots is helemaal met bladgoud bedekt. Dat aanbrengen van bladgoud gaat nog steeds door en is vaak onderdeel van de pelgrimstocht.
De sfeer rondom de Gouden Rots is magisch en mysterieus. Er wordt gezongen, er worden kaarsen en wierook gebrand, er wordt geofferd en gebeden. Zonsondergang, de avond en nacht en rondom dageraad
zijn de tijden dat de sfeer echt mysterieus wordt.
Vandaar dat wij ervoor hebben gekozen te overnachten, zodat we die sfeer goed konden proeven. We hebben het wat dat betreft ontzettend getroffen.
‘S avonds een prachtige zonsondergang. Indrukwekkend om de zon langzaam te zien ondergaan, waarbij de gouden rots steeds van kleur verandert. Je komt ook ogen tekort om in je op te nemen wat er
allemaal rondom je gebeurt.
‘S morgens ontwaakte de rots in de mist, die het geheel nog mysterieuzer maakt. We zijn vanmorgen om 5 uur opgestaan en om kwart voor 6 zijn we vanaf ons hotel naar de rots gelopen. Bij de
wandeling naar boven loop je in de mist nog voor het ochtendgloren tussen een horde van pelgrims: sommigen gaan met ons naar boven, terwijl anderen, die hebben overnacht, alweer naar beneden
gaan.
Boven zitten nog pelgrims die overnacht hebben, met dekens omgeslagen te ontbijten. Bij de Guoden Rots is het al druk met pelgrims. We hebben geen zonsopkomst meegemaakt, maar beter dan met die
mist hadden we het niet kunnen treffen.
Op de weg terug naar het hotel voor het ontbijt kwamen we flink wat bedelmonniken tegen. Later bleek bij de afdaling met de truck, dat zij hiervoor te voet de berg op wandelen. Het klooster staat
ergens lager langs de weg ....
De afdaling met de truck was nog spectaculairder dan de rit naaar boven op de steile weg. Langzaam minder mistig met prachtige uitzichten. Lastig te fotograferen vanuit de hobbelende truck.
Je zou het bijna vergeten, maar op weg van Yangon naar de Gouden Rots zijn we in Bago gestopt. We hebben daar de Kya Kha Wain Kyaung, een klooster met ca. 300 monniken, bezocht. Om 11 uur vindt hun
lunch plaats. Het eten krijgen ze via bedelen. Daarvoor gaan ze in een lange rij door de gangen van het klooster met aan weerszijden mensen die hen eten (en geld) geven. Zo langzamerhand is dit
zo’n druk bezochte toeristische attractie dat het wel op aapjes kijken gaat lijken. Na nog wat kleinere bezienswaardigheden en onze lunch gingen we dus op weg naar de Gouden Rots.
Vrijdagmiddag terug in Yangon en zaterdag vliegen we dan naar het noorden.
Shwedagon pagode
Het lekkerst tijdens onze rondrit langs bezienswaardigheden op dinsdag in Yangon hebben we tot het laatst bewaard: de Shwedagon pagode. We zijn daar pas rondom zonsondergang naartoe gegaan. Na dit
bezoek staat het vast: aan het eind van onze vakantie in Myanmar moeten we hier nog een keer naartoe. Eén bezoek aan deze schitterende pagode volstaat niet. Je kunt wel binnen een uur rondom deze
stupa lopen, maar dan heb je bij lange na niet alles gezien of laat staan beleefd. Een bezoek ‘s avonds geeft wel een heel aparte sfeer op deze overal schitterend verlichte stupa. We hebben er nu
ruim 2 uur rondgelopen en hebben ons geen moment verveeld. Een praktisch onmogelijke opgave nu te beschrijven wat we hebben ervaren. De foto’s die we erbij plaatsen geven in ieder geval een
indruk.
‘Shwe’ betekent goud en en ‘dagon’ is dan een verkorting voor Yangon. Deze pagode is het belangrijkste heiligdom van Myanmar en wordt dagelijks door duizenden pelgrims en toeristen bezocht. Dat is
‘s avonds niet anders.
Volgens de overlevering worden in de Shwedagon pagode al meer dan 2400 jaar een aantal haren van Boeddha bewaard in een gouden kistje ergens diep in de meer dan 90 meter hoge pagode. Een
bezoek aan het binnenste van deze pagode is niet mogelijk.
De stupa is voor het eerst met goud bedekt in de 15e eeuw. De pagode is in het verleden vaak door aardbevingen zwaar beschadigd. Aan het eind van de 18e eeuw is de huidige pagode gebouwd.
Daarna is pas begonnen met het helemaal bekleden met bladgoud van de stupa. Nog steeds brengen boeddhisten offers in de vorm van bladgoud.
Rondom de stupa bevinden zich twaalf zogenaamde planetaire posten, die de dagen van de week volgen. De woensdag deel je, als middelste dag van de week in een morgen en middag. Voor vererering en
het vragen van gunsten zoek je dus de planetaire post op, die voor jouw geboortedag geldt. Een wandeling rondom de pagode start je bij de zuidelijke ingang. In de zuid-westhoek staat de planetaire
post voor de zaterdag.
Er valt nog veel meer over de diverse heilige plekken van deze pagode te vertellen, maar dat voert te ver bij de beschrijving van ons bezoek aan deze prachtige pagode.
De laatste dag voor vertrek uit Myanmar gaan we de Shwedagon ‘s morgens vroeg, kort na zonsopgang, bezoeken.
Tussen de locals
Een metrosysteem bestaat niet in de miljoenenstad Yangon. Je kunt in Yangon wel gebruik maken van de Yangon circle line. Vanaf Yangon central station kun je over dit ca. 50 kilometer lange traject
een rondje maken dat ongeveer drie uur duurt. Onderweg passeer je op het hele traject 38 stations. De snelheid van deze oude open treinwagons is dus erg laag. Een prima manier om in contact te
komen met de locals.
Ons plan is om zo rond een uur of 10, als het niet meer zo druk is, een deel van het traject af te leggen. Daarna met een taxi naar de plek waar de veerboot ons dan naar de overkant van de
Yangon-rivier kan brengen om in wat landelijker gebieden het leven eens van dichtbij te bekijken.
In de trein onmoeten we een jong Deens stel. Zij willen graag samen met ons deze ‘combinatie-tour’ maken.
De treinreis is boeiend. Er stappen steeds verkopers met allerlei spullen in en uit. Je komt ogen te kort. Het in-en uitstappen bij de stations is vaak hechtisch, omdat de trein maar kort stopt en
alle spullen toch naar binnen of naar buiten moeten. Dat zijn vaak hele manden met groenten en fruit of matrassen. Naarmate de rit vordert, wordt het landelijker. Dat hadden we niet verwacht.
Blijkbaar gaat de trein ook naar omliggende dorpen aan de rand van de stad?
Na anderhalf uur besluiten we met ons vieren op het eerstvolgende drukkere, dus grotere station uit te stappen om op zoek te gaan naar een taxi, die ons even naar de veerboot brengt. Het station is
inderdaad erg druk......, maar erg landelijk. We spreken een aantal taxichauffeurs aan en laten in Birmeense lettertekens geschreven zien waar we naartoe willen: de veerboot. De ene na de andere
taxichauffeur heeft daar geen trek in. Blijkbaar te ver weg voor hen? Terug op het station leggen we aan de stationschef uit wat we willen. Hij zegt dat we voor zo’n taxi terug moeten naar Yangon.
Vanaf hier gaat dat niet lukken. Er zit dus niets anders op dan gewoon terug te gaan naar het beginpunt van de treinreis. Gevolg is wel dat het wat laat wordt om nog het vervolg naar de overkant
van de rivier te maken. Jammer, maar het is niet anders. We zijn dik tevreden over deze dag: we hebben een geweldig mooie tocht gemaakt.
Donderdag en vrijdag gaan we met onze chauffeur/gids twee dagen naar de Golden Rock en Bago. Vrijdagavond terug in Yangon.
Yangon op het gemak
Zo’n vlucht van Amsterdam via Singapore naar Yangon betekent 15 uur vliegen. Daar ben je dan van zondagochtend (Nederlandse tijd) tot maandagochtend (lokale tijd met 5,5 uur tijdverschil) mee
bezig. De rest van de maandag betekent dan rustig aan doen. Vandaag begint onze vakantie in Myanmar dan echt in de hoofdstad Yangon.
Yangon is een stad met ruim 7 miljoen inwoners. De stad bevat opvallend veel brede wegen en desondanks veel verkeersdrukte. Het bestuur van de stad heeft in al haar wijsheid enige jaren geleden
besloten dat scooters en soortgelijke vervoermiddelen zijn verboden. Daarbij ontbreekt er een metrosysteem. Gevolg: (te)veel auto’s en dus veel files, ondanks....de brede wegen.
Met onze voortreffelijke taxichauffeur en gids, Thomas, zijn we naar de belangrijkste bezienswaardigheden geweest, die over de hele stad verspreid liggen. Uiteraard behoren daar een aantal pagodes
bij, maar ook de 100 jaar oude St Mary Cathedral. De paus heeft onlangs deze kerk met een bezoek vereerd.
Vanmorgen hebben we drie pagodes bezocht, waarvan er twee zeer de moeite waard zijn. Een pagode is eigenlijk een tempel gebouwd in de vorm van een toren met verschillende verdiepingen. In de naam
van diverse boeddhistische tempels komt de naam ‘pagode’ voor, ook als de toren ontbreekt.
In de levendige Botataung pagode zou zich volgens de overlevering een haar van Boeddha bevinden. Het is een plek waar veel offers worden gebracht door de bevolking, waarbij Boeddha om allerlei
gunsten wordt gevraagd. De feitelijke pagode bestaat uit bladgoud, dat helaas vandaag door onderhoud helemaal was afgedekt.
De Chaukhtatgyi pagode is eigenlijk geen pagode in de ware betekenis van het woord. Het is een grote hal gebouwd om een 65 meter lange liggende Boeddha. De naam ‘Chaukhtatgyi’ betekent ‘zes
verdiepingen hoog’. Om het beeld te kunnen dragen, hebben ze van bamboe zes verdiepingen als fundering moeten maken. Het oorspronkelijke beeld uit 1909 is in de 40’er jaren ingestort en vervangen
door het huidige beeld.
Verreweg de belangrijkste pagode in Yangon is echter de Shwedagon pagode. Daarvan heb ik op afstand al wel foto’s genomen, maar een bezoek aan deze tempel is aangenamer vanmiddag na zonsondergang.
Dat bezoek staat dus nog op het programma voor vandaag. De omgeving van de Shwedagon hebben we gisteren laat in de middag al wel kort verkend. We logeren immers vlakbij deze pagode, buiten het
centrum van Yangon.
